Advocaat van de Nacht: ‘Deal! Afspraak is afspraak’

Tweemaandelijks schrijft Bjorn Schipper een column voor Clublife EDM Magazine waarin hij als ‘Advocaat van de nacht’ tips and tricks & do’s and don’ts geeft over alles wat te maken heeft met de dance-industrie. Check zijn veertiende column hieronder of ga naar Clublife Magazine.

Deal! Afspraak is afspraak.

Dagelijks sluiten mensen vele overeenkomsten zonder het haast zelf te beseffen. Je checkt in op het station, haalt een koffie onderweg en eindigt de dag met een biertje in de hand in een club. De taxi brengt je ’s nachts weer thuis.

In de muziek is het niet anders. Artiesten richten samen een band op, een DJ besluit met een manager/boeker in zee te gaan. De promotor boekt een aantal artiesten voor zijn line-up. Een boekingskantoor en een DJ met een invloedrijk netwerk besluiten samen events te gaan organiseren. Twee artiesten duiken samen de studio in om tracks te gaan maken. Een label ‘tekent’ een artiest. Een event bindt een cool merk aan zich en huurt een bedrijf in dat de beveiliging op zich gaat nemen. Mensen kopen kaartjes voor festivals en genieten van muziek van hun favoriete artiesten, via streaming of bijvoorbeeld op vinyl.

Juridisch gaat het om het sluiten van overeenkomsten. Het aanbod van de een wordt door de ander aanvaard en zo ontstaat wilsovereenstemming over dat aanbod. Een schriftelijk uitgewerkte overeenkomst wordt contract genoemd. Is een overeenkomst dan altijd schriftelijk? Nee! Een overeenkomst of afspraak kan ook mondeling overeengekomen worden en is net zo rechtsgeldig als een op papier uitgewerkte overeenkomst. Het risico zit hem alleen in het bewijs: hoe toon je aan welke afspraken gemaakt zijn als de ander dit betwist? Welles-nietes zal je niet veel verder brengen. Het met behulp van verschillende getuigen proberen te construeren wat de oorspronkelijke afspraak inhield, kan lastig zijn.

Het is daarom aan te raden gemaakte afspraken – en dan met name rondom het produceren en exploiteren van muziek, optredens, merchandise, sponsoring, gebruik van naam, logo, portret etc. – schriftelijk vast te leggen. Dat kan voor een groot gedeelte al via e-mail. Bevestig gewoon even wat jullie afgesproken hebben. Dat heeft niets met wantrouwen te maken maar juist met vertrouwen: eenmaal goed vastgelegd hoef je eigenlijk niet meer te checken wat nu precies is afgesproken, zolang het goed gaat. Ontstaat er discussie, pak je de uitwerking van de afspraken erbij en iedereen kan weer verder.

Desnoods gebruik je een eenvoudige deal memo waarin op hoofdlijnen de belangrijkste afspraken beschreven zijn. Denk aan productie, territorium, media, rechtenverlening, vergoeding, duur etc. Zo’n deal memo kan eventueel later nog in een meer gedetailleerde overeenkomst worden uitgewerkt.

Voor bepaalde afspraken geldt zelfs een wettelijke eis tot schriftelijke uitwerking. Wil je bijvoorbeeld auteursrechten en naburige rechten overdragen aan een andere partij, heb je wettelijk gezien een ‘akte’ nodig. Dat betekent dat zo’n rechtenoverdracht alleen rechtsgeldig is als deze op een ondertekend papiertje is uitgewerkt. Je kan mondeling wel overeenkomen dat de ander jouw auteursrecht zal verkrijgen, maar om dat te bereiken heb je dus zo’n ‘akte’ nodig.

Ben je er dan, als alles op papier is uitgewerkt? Meestal wel. Toch kunnen er tussen de betrokken partijen ook interpretatieverschillen ontstaan over de uitleg van de tekst van een overeenkomst. De een heeft met een bepaalde formulering dit bedoeld, de ander geeft er juist een compleet andere uitleg aan. In dat geval zal een tekst ook aan de hand van de wederzijdse bedoelingen van partijen uitgelegd moeten worden. En dat kan nog wel eens een flinke discussie worden waarin voor ‘grijstinten’ geen plaats is. Is iemand in onderhandelingen over een commerciële deal bijgestaan door een deskundige (bijvoorbeeld jurist/advocaat), zal meer nadruk gelegd moeten worden op de letterlijke bewoordingen van de overeenkomst. Gaat het om een twijfelachtig geformuleerde rechtenoverdracht op bijvoorbeeld muziek, zal een muziekauteur of artiest doorgaans bescherming genieten doordat de tekst dan meer in het voordeel van de maker moet worden uitgelegd. Ook e-mails en uitlatingen van partijen in de aanloop naar de deal kunnen (achteraf) relevant zijn voor de uitleg van de precieze afspraken.

Belangrijk is dus ook om schriftelijke afspraken goed te formuleren. Het kan een hoop gedoe besparen en relaties op de lange termijn goed houden. Juist in de muziek. Afspraak is afspraak!