Last Night A Lawyer Saved My Life - Image is everything

Namen en logo’s van artiesten kunnen onder andere via merkrechten beschermd worden. Maar hoe zit het nu met portretten van artiesten? Kan een DJ ook zijn of haar portret beschermen? In deze column ga ik het hebben over de portret- en imagerechten van artiesten.

Hoewel het niet echt een auteursrecht is, is het portretrecht wel geregeld in onze Auteurswet (Aw). Waar het auteursrecht een exclusief recht op exploitatie van een werk geeft, waaronder muziek, is het portretrecht een recht dat in alle redelijkheid steeds eerst afgewogen moet worden tegen een ander recht, zoals bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting.

Portretrecht kan worden ingezet om de ongewenste publicatie van een portret tegen te gaan; tegen het enkele maken van een portret valt in principe op basis van het portretrecht niet veel te doen. Zomaar een foto maken van een DJ is dan ook portretrechtelijk toegestaan.

Wie denkt dat een ‘portret’ altijd alleen uit een gezicht moet bestaan, heeft het mis. Karakteristieke lichaamstrekken van een persoon kunnen namelijk ook een ‘portret’ vormen als deze maar herkenbaar zijn. Lichaamshouding, specifieke voorwerpen en omgeving kunnen daarbij een rol spelen. Als deze kenmerken te herleiden zijn tot een persoon, is óók sprake van een ‘portret’. Denk aan de tot bekende logo’s uitgegroeide silhouetten van Steve Aoki (met haardos) en Armin van Buuren (met gespreide armen).

De wet maakt een onderscheid in de in opdracht gemaakte portretten en de niet in opdracht gemaakte portretten. Bij in opdracht gemaakte portretten gaat het bijvoorbeeld om persfoto’s die in opdracht van een DJ door een professionele fotograaf gemaakt zijn. Waar de fotograaf een auteursrecht op zijn foto’s heeft, heeft de geportretteerde DJ een portretrecht in relatie tot de fotograaf en de gebruikers van het portret. Voor gebruik van deze portretten is in principe altijd voorafgaande toestemming nodig van zowel geportretteerde als fotograaf. Daarbij zal in beginsel ook de naam van de fotograaf vermeld moeten worden bij publicatie van de foto’s.