Last Night A Lawyer Saved My Life - Make room for the disruptives

Mijn vorige twee columns gingen over sampling en het clearen van samples. Met name de eigenaar van de master kan aanspraak maken op een sterk naburig recht. Aantoonbare overname van een klein fragment van zo’n master kan als inbreuk gezien worden. Clearen dus die samples. Het kan echter een behoorlijke kluif zijn om voorafgaande aan het gebruik van originele samples alle benodigde toestemmingen te verkrijgen van alle mogelijke rechthebbenden. En wat gaat dit allemaal kosten? Het proces van clearen kan tijdrovend en kostbaar zijn en ook de daadwerkelijk te betalen sample fee voor het muziekgebruik kan hoog zijn. Regel je het niet, ben je een dief, zegt de traditie. Thou shalt not steal. Sampling van muziek wordt helaas nog steeds niet als volwaardige kunstvorm beschouwd.

Linksom of rechtsom, deze situatie heeft hoe dan ook een chilling effect op het gebruik van originele samples. Dit leidt tot ontwijkend gedrag. Je kan ervoor kiezen dan maar niet die originele sample te gebruiken, bijvoorbeeld omdat deze op voorhand onbetaalbaar is of lijkt. Je kan ook denken, ik neem het risico en zorg ervoor dat de originele sample onherkenbaar verwerkt wordt in mijn eigen productie. Maar wat is onherkenbaar vandaag de dag? Techniek verbetert zich dagelijks met als gevolg dat de kans toeneemt dat je een keer tegen de lamp loopt. Misschien is je muziek de shit maar feit is dat je dan zelf ook in de shit zit.

Een andere mogelijkheid is het zelf naspelen of na laten spelen van een originele sample. Door gebruik te maken van dit soort sound-alikes of sample-alikes voorkom je dat je moet afrekenen met de eigenaar van de master, vaak een label. De sample fee valt dan al snel goedkoper uit, je hoeft dan meestal alleen nog maar een stuk auteursrechten af te dragen voor het gebruik van de compositie en/of de tekst. Een veelgehoord bezwaar tegen het gebruik van dit soort goedkopere alternatieven is dat het resulteert in plastic sounds die symbool staan voor creatieve armoede. Als je jouw nieuwe productie net dat extra vleugje authenticiteit mee wilt geven, waarom dan niet een fragment van de originele master gebruiken?

Het zou naar mijn mening anders moeten, al was het alleen maar om de nieuwe generaties van gebruikers van samples binnen boord te houden. De technieken (analoog/digitaal) zijn er en worden alleen maar beter. Met de opkomst van de verschillende streaming diensten is de toegang tot en bereikbaarheid van muziek groter dan ooit. Met één klik van de muis is een gigantische muziekcatalogus beschikbaar. Goede curatoren helpen daarbij ‘jouw’ muziek te vinden binnen dit aanbod en attenderen je ook nog op ‘nieuwe’ muziek die – afhankelijk van jouw smaak – interessant voor je kan zijn.